STANOWISKO NR 2/2010/VI
PREZYDIUM OKRĘGOWEJ RADY LEKARSKIEJ W SZCZECINIE
z dnia 8 grudnia 2010r.

dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej

Przedłożony do konsultacji przez Ministerstwo Zdrowia projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej zakłada wprowadzenie wielu zmian w stosunku do obecnego stanu prawnego, mających na celu optymalizację ochrony radiologicznej pacjenta poddawanemu działaniu medycznych procedur radiologicznych, skutkującą ograniczeniem ekspozycji pacjentów do niezbędnego narażenia z punktu widzenia efektów diagnostycznych i terapeutycznych.

Nie wszystkie jednak proponowane zmiany można w opinii Prezydiom Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie ocenić pozytywnie, a mianowicie:

Projektowane rozporządzenie w § 9 ust. 17 jako jednostkę uprawniającą do wydawania certyfikatu wskazuje wyłącznie Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej
w Ochronie Zdrowia, pozbawiając tym samym dotychczasowych uprawnień posiadanych przez inne podmioty prowadzące szkolenie w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, dysponujące odpowiednią kadrą dydaktyczną i zapleczem szkoleniowym. Prawo wydawania certyfikatów tylko przez jeden podmiot, jakim miałoby być Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia wprowadza niczym nieuzasadniony monopol na tego typu działania.
W związku z powyższym projektowany zapis § 9 ust. 17 należy zastąpić:
„17. Fizycy medyczni, o których mowa w ust. 11 i 15:
1) mogą wykonywać testy eksploatacyjne jedynie w jednostce ochrony zdrowia, w której są zatrudnieni, po uzyskaniu certyfikatu, o którym mowa w pkt 2;
2) uzyskają certyfikat wydany przez Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia lub inny uprawniony ośrodek szkoleniowy na wniosek kierownika jednostki ochrony zdrowia, w której są zatrudnieni; certyfikat może być wydany na wniosek jednej jednostki ochrony zdrowia.”

Zmiany wymaga również zapis § 9 ust. 18. Częstość i zakres wykonywania testów eksploatacyjnych winny być określone w załączniku do rozporządzenia, a nie jak to określa projektowane rozporządzenie określane i publikowane przez Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia, po ich wcześniejszym zatwierdzeniu przez konsultantów krajowych z właściwych dziedzin medycyny. W opinii Prezydium ORL w Szczecinie konsultanci krajowi często nie dysponują odpowiednimi laboratoriami mogącymi wykonywać testy, w związku z powyższym ich akceptacja lub jej brak może wynikać z wiedzy teoretycznej.
Projektowane rozporządzenie tworzy narzędzie, jakim jest Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia, które będzie decydować o działalności gospodarczej w zakresie wykonywania testów. Zmiana, bowiem zakresu testów skutkuje koniecznością zakupu odpowiedniej aparatury pomiarowej (urządzenia pomiarowe, fantomy itp.), której koszt stanowi w przypadku laboratoriów wykonujących testy specjalistyczne kilkadziesiąt tysięcy i więcej oraz w przypadku jednostek ochrony zdrowia wykonujących testy podstawowe. od kilku tysięcy do kilkudziesięciu tysięcy
W związku z powyższym proponowany zapis § 9 ust. 18 należy zastąpić:
„18. Częstość i zakres wykonywania testów eksploatacyjnych określa załącznik nr ... do rozporządzenia.”

Wątpliwa prawnie wydaje się również regulacja § 12 ust. 3 dopuszczająca możliwość przeprowadzenia testu obejmującego 30-40 pytań. W ocenie Prezydium ORL w Szczecinie kryteria przeprowadzanego egzaminu winny być jednolite dla wszystkich bez względu na czas jego odbywania i z góry określone. Test egzaminacyjny składać się powinien ze stałej ilości pytań, co jest gwarantem stosowania równych zasad i szans dla wszystkich osób uczestniczących w szkoleniu.
Prezydium ORL w Szczecinie proponuje, zatem nowe brzmienie § 12 ust. 3:
„3. Egzamin jest przeprowadzany w formie testu obejmującego 30 pytań i trwa 60 minut od chwili rozdania zestawów egzaminacyjnych.

Niczym nieuzasadnione w opinii Prezydium ORL w Szczecinie jest również wprowadzone w § 14 ust. 1 pkt 7 projektowanego rozporządzenia ograniczenie stosowania jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego włącznie do przypadków, gdy przybycie pacjenta do stacjonarnego urządzenia radiologicznego jest przeciwwskazane ze względów medycznych. Z powyższego ograniczenia bezwzględnie wyłączyć należy stomatologiczne aparaty rentgenowskie do zdjęć wewnątrzustnych umieszczone na statywach jezdnych stosowane w dentystycznych gabinetach. Takie, bowiem aparaty rejestrowane były od dawna i nie stanowią żadnego zagrożenia dla pacjentów.
W związku z powyższym zapis § 14 ust. 1 pkt 7 projektu rozporządzenia należy zastąpić poniższym:
„7. Ogranicza się stosowanie jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego włącznie do przypadków, gdy przybycie pacjenta do stacjonarnego urządzenia radiologicznego jest przeciwwskazane ze względów medycznych. Powyższe ograniczenie nie dotyczy stomatologicznych aparatów rentgenowskich do zdjęć wewnątrzustnych umieszczonych na statywach jezdnych stosowanych w gabinetach dentystycznych.”

Nie do zaakceptowania jest również zapis § 14 ust. 5 pkt 2 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym podczas rentgenodiagnostycznych badań stomatologicznych wewnątrzustnych należy - jeżeli jest to możliwe - przy rejestracji obrazu stosować kolimację prostokątną wraz z układem trzymającym rejestrator obrazu.
Z uwagi na fakt, iż wyposażenie aparatu rtg w tubus prostokątny jest możliwe, to zgodnie z proponowanym brzmieniem, dentyści zobowiązani będą ww. zapisem rozporządzenia do zakupu tych modeli aparatów rtg, które wyposażone są wyłącznie w kolimatory prostokątne albo do wymiany okrągłych kolimatorów na kolimatory prostokątne w posiadanych już aparatach rtg. Taki zapis rozporządzenia w opinii Prezydium ORL w Szczecinie jest niczym nieuzasadniony i pociąga za sobą niepotrzebne dodatkowe koszty dla lekarzy dentystów wykonujących rentgenodiagnostyczne badania wewnątrzustne. W związku z powyższym koniecznym wydaje się jego wykreślenie w całości.

Ponadto w ocenie Prezydium ORL w Szczecinie określone w załączniku nr 7 do projektowanego rozporządzenia wymagania dla pantomografii są zbyt wygórowane i nie powinny być zrównane do wymogów tomografii i angiografii. System DICOM jest zbyt drogi i jego stosowanie w pantomografii jest dalece przesadzone.

W świetle przedstawionych wątpliwości i uwag, propozycje zawarte w projekcie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej, zdaniem Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, wymagają powyższych zmian oraz dodatkowych rozważań.

Sekretarz Okręgowej Rady Lekarskiej Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej
w Szczecinie w Szczecinie

dr n. med. Maciej Górski dr n. med. Mariusz Pietrzak