STANOWISKO NR 2/2016/VII
OKRĘGOWEJ RADY LEKARSKIEJ W SZCZECINIE
z dnia 13 stycznia 2016r.

w sprawie projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej z dnia 21 grudnia 2015 r.

Okręgowa Rada Lekarska w Szczecinie odnosząc się do przedstawionego projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o działalność leczniczej z dnia 21 grudnia 2015 r. wskazuję, co następuje.
Projektowane założenia do planowanych zmian ustawy o działalności leczniczej w zakresie postępowania w przypadku wystąpienia ujemnego wyniku finansowego w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej (dalej jako SPZOZ), który nie ma możliwości pokrycia go we własnym zakresie, a dotyczące możliwych do podjęcia działań naprawczych, Okręgowa Rada Lekarsa w Szczecinie ocenia pozytywnie z punktu widzenia zapewnienia stabilności finansowej SPZOZ - ów. Propozycja zachowania jedynie jednego działania naprawczego chroniącego przed likwidacją SPZOZ,
a polegającego na pokryciu ujemnego wyniku finansowego SPZOZ przez podmiot tworzący, stanowi podtrzymanie zasady odpowiedzialności podmiotu tworzącego za funkcjonowanie SPZOZ. Jako takie rozwiązanie to z pewnością wpłynęłoby pozytywnie zarówno na poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów jak i osób zatrudnionych w SPZOZ - ach - w zakresie stabilności jego działania.
Nie sposób jednak rozpatrywać powyższe zagadnienie z pominięciem kwestii przerzucenia obciążenia finansowego związanego z funkcjonowaniem SPZOZ na podmiot tworzący (w szczególności problem ten dotyczyć będzie jednostek samorządu terytorialnego). Należy mieć bowiem na względzie, że taki sposób uregulowania kwestii odpowiedzialności majątkowej podmiotów tworzących za długi                 SPZOZ – ów może rodzić wątpliwości chociażby z punktu widzenia braku jakiegokolwiek wpływu podmiotów tworzących na finansowanie podmiotów leczniczych (kwestie te leżą bowiem w gestii Narodowego Funduszu Zdrowia). Nadto podmioty te nie mają realnej możliwości wpływu na wysokość i rodzaj zaciąganych przez kierowników SPZOZ - ów (w imieniu SPZOZ - ów) zobowiązań pieniężnych - w ustawie o działalności leczniczej brak jest bowiem jakichkolwiek regulacji, które stanowiłyby swego rodzaju hamulec bezpieczeństwa przed nadmiernym zadłużaniem podmiotu leczniczego przez jego kadrę zarządzającą. W sytuacji zatem przerzucenia obciążenia finansowego związanego z funkcjonowaniem SPZOZ - ów na ich podmioty tworzące zasadne byłoby wyposażenie tych ostatnich  w jakiekolwiek możliwości oddziaływania na sposób funkcjonowania podmiotów leczniczych np. poprzez uzależnienie zaciągnięcia przez SPZOZ zobowiązań o określonej wysokości od uzyskania zgody podmiotu tworzącego. W opinii Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie brak jakichkolwiek regulacji
w tym zakresie może stanowić pole do nadużyć.
W kontekście planowanych w powyższym zakresie zmian na uwagę zasługuje również brak regulacji ze strony ustawodawcy co w sytuacji gdy SPZOZ nie będzie w stanie pokryć samodzielnie ujemnego wyniku finansowego, zaś jego podmiot tworzący nie będzie miał wystarczających środków na przeprowadzenie procedury jego dokapitalizowania. Ponadto ustawodawca nie przewidział jakichkolwiek sankcji za niewykonanie przez podmiot tworzący obowiązków wynikających z przepisu art. 59 ustawy o działalności leczniczej, które to kwestie winny również zostać uregulowane, tym bardziej że u podstaw projektowanych założeń leży przecież potrzeba skorygowania niedociągnięć   ustawowych oraz wprowadzenie nowych regulacji w tym zakresie.
W ocenie Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, zablokowanie komercjalizacji ochrony zdrowia
w tym konkretnym aspekcie jest korzystne z punktu widzenia interesu publicznego. Prywatyzacja podmiotów leczniczych (w kontekście zmiany formy organizacyjno – prawnej SPZOZ w razie niepokrycia ujemnego wyniku finansowego przez podmiot tworzący) mogłaby teoretycznie doprowadzić do ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych.
Okręgowa Rada Lekarska w Szczecinie negatywnie opiniuje propozycję wyłączenia wobec podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004r.
o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli. W pierwszej kolejności wskazać należy, że projekt założeń nie wyjaśnia, czy chodzi tu o wyłączenie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli co do zasady i w każdej sytuacji, czy może jedynie w razie zaistnienia określonych przesłanek uzasadniających takie wyłączenie. Nadto projekt założeń nie wyjaśnia czy owo wyłączenie będzie się odnosić do każdej kontroli podmiotu leczniczego będącego przedsiębiorcą, czy jedynie do kontroli przeprowadzanych przez określone podmioty, tudzież jedynie do kontroli przeprowadzanej w określonym zakresie. Po wtóre zwrócić należy uwagę, że sam projekt założeń jest w zakresie komentowanej zmiany niespójny, albowiem Pkt II. 5 założeń przewiduje wyłączenie wobec podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli (co wskazuje na wszystkie regulacje tej ustawy tyczące się tej materii), gdy tymczasem w Pkt 9 Testu Regulacyjnego mowa jest jedynie o wyłączeniu niektórych przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli.
Odnosząc się natomiast do samego pomysłu wyłączenia wobec podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli wskazać należy, że wprowadzenie przedmiotowej regulacji może budzić wątpliwości w kontekście zasady demokratycznego państwa prawnego i zaufania obywatela do organów państwa. Podkreślenia bowiem wymaga, że przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie kontroli regulują szereg praw podmiotów kontrolowanych względem podmiotów kontrolujących oraz szereg obowiązków tych ostatnich, a które to mają na celu ochronę swobody przedsiębiorczości zwłaszcza przed kontrolą zbyteczną, uciążliwą i przewlekłą. W ocenie Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie wyłączenie powyższych regulacji w stosunku do podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami wydaje się być nieuzasadnione. Prowadzić ono może do paraliżu organizacyjnego podmiotów leczniczych np. w sytuacji prowadzenia w jednym czasie więcej niż jednej kontroli, prowadzenia tej kontroli poza godzinami wykonywania działalności przez jednostkę kontrolowaną lub w końcu do prowadzenia tejże kontroli przez znacznie długi okres czasu.